سلسله نعمت اللهی سلطانعلیشاهی گنابادی: معرفی منابع : خورشید تابنده / تابنده ، علی ، ۱۳۲۴

خورشید تابنده : شرح احوال و آثار عالم ربانی و عارف صمدانی حضرت آقای حاج سلطانحسین تابنده گنابادی رضاعلیشاه ( طاب ثراه ) ( ۱۲۹۳ - ۱۳۷۱ ش ) که توسط حضرت آقای حاج علی تابنده محبوبعلیشاه تالیف و گردآوری شده است .
در اهمیت این کتاب قطب وقت سلسله حضرت آقای حاج دکتر نورعلی تابنده مجذوبعلیشاه در مقدمه چاپ دوم آورده اند : « امیدوارم تمام خوانندگان و اخوان و دوستان ... آن را به عنوان میزان اعمال و افکار قرار دهند و در هر مورد آن را در حکم ترازویی حساب کنند ... »
از آنجایی که در این کتاب بطور مفصل به شرح زندگانی ، رویه ، عقاید و آثار علمی ( شفاهی و مکتوب ) یکی از اقطاب این سلسله پرداخته شده ، مطالعه آن همواره به پیروان و محققان و علاقه مندان تصوف در سلسله توصیه شده است . به علاوه قسمت اول بخش اول کتاب با عنوان « مقدمه ای بر تصوف و عرفان » برای محققان دارای ارزش ویژه ای است .

حضرت آقای رضاعلیشاه از اقطاب متاخر سلسله نعمت اللهی سلطانعلیشاهی گنابادی است که پس از رحلت حضرت آقای صالحعلیشاه در سال ۱۳۴۵ ش به مدت تقریبا ۲۵ سال بر مسند قطبیت این سلسله قرار داشته اند و آثار صوری و معنوی فراوانی از ایشان به جا مانده است . همچنین ایشان از نظر علمی نیز دارای مقام بلندی بوده و از علماء و آیات عظامی چون مرحوم آیت الله حاج سید مهدی درچه ای و آیت الله حاج شیخ محمد رضا مسجدشاهی اصفهانی و آیت الله حاج سید محمد موسوی نجف آبادی رضوان الله علیهم اجمعین دارای اجازه اجتهاد بوده اند . مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد رضا مسجدشاهی اصفهانی در ۱۴ ذیقعده الحرام ۱۳۵۵ ( ۱۳۱۵ ش ) در قسمتی از مشیخه خود که به جهت ایشان مرقوم داشته اند ، چنین می نویسند : « اما بعد از حمد و صلات ، فاضل کامل و دریای فضلی که ساحلی ندارد ، سالک راه های وصول و فیلسوف معقول و منقول ، سلطانحسین معروف به بیچاره که مجاهده اش قرین نیکبختی شده ... » ( ترجمه متن عربی ) همچنین پس از مجلس بحثی که با شیخ الفقها حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد حسین نجفی آل کاشف الغطاء قدس سره داشته اند ، در تایید مقام علمی و اجتهادی مشیخه و اجازه ای در ۱۴ جمادی الثانی ۱۳۷۰ قمری ( ۱۳۲۹ ش ) به خط و ممهور به مهر خود جهت ایشان مرقوم داشته اند . صورت اجازات ایشان موجود می باشد . ( برگرفته از ضمیمه کتاب سه گوهر تابناک از دریای پرفیض کلام الهی )
حضرت آقای حاج علی تابنده محبوبعلیشاه در مقدمه درباره پدر صوری و معنوی خود حضرت آقای رضاعلیشاه نوشته اند : « ایشان مردی بود مبادی به آداب شریعت و طریقت و سنن و نوامیس اجتماعی ؛ گنجینه ای از علوم مختلفه را در دل نهفته داشت که هر چندگاه یکبار افاضاتی از آن به اقتضای زمان و مکان به رشته تحریر درآورده یا تحت عنوان سخنرانی بیان می فرمود . »

مولف محترم در مقدمه درباره کتاب چنین آورده اند : « این کتاب به دو بخش اصلی تقسیم می گردد : بخش اول تماما مطالبی است که فقیر درباره آن حضرت تالیف و تدوین کرده ام ، البته بجز قسمت « آثار خیریه » که برادر عزیزم آقای حاج محمد تابنده تهیه نموده اند ... . در فصل اول این بخش به تناسب و فراخور کتاب ، مقدمه ای اجمالی بر تصوف و عرفان نوشته و سعی کرده ام در صفحاتی اندک ، تعالیم و تاریخچه مختصری از آن بیان دارم . این فصل به نظر من از دو جهت لازم می نمود : اول اینکه درباره طریقه تصوف و عرفان که عین تشیع و ولایت مرتضوی است هنوز برای بعضی ها ابهامات و شبهاتی وجود دارد و مطالب مختلف ضد و نقیضی درباره آن بیان شده که باید رفع شبهه می شد و این حقایق تفهیم می گردید . ثانیا شان عرفانی پدر بزرگوارم تا وقتی که اصول و تعلیم تصوف معلوم ما نشده ، مشخص نمی گردد . فصل آخر این بخش نیز مشتمل بر منتخبی از مکاتیب ارزشمند آن حضرت است .
بخش دوم کتاب شامل شرح مختصر زندگی مشایخ و ماذونین ایشان و مجموعه خاطرات و مقالات و اشعاری است که برادران ایمانی و دوستان فرستاده اند . در این قسمت دو مقاله مشروح درباره آن حضرت وجود دارد که اولی نوشته جناب آقای سلطانعلی سلطانی ( زید توفیقه ) است . ایشان در چند سال اخیر تقریبا در تمامی سفرهای حضرت آقای رضاعلیشاه ( قد سره ) همراه و همسفر بوده ... . مقاله دوم را عموی گرامی و دانشمندم جناب آقای دکتر نورعلی تابنده ( زید عزه ) تالیف فرمودند که همواره مورد لطف و محبت معظم له بوده و مقاله ایشان حائز اهمیت خاصی است . »

فهرست مطالب کتاب به شرح زیر است :
مقدمه
بخش اول :
- مقدمه درباره تصوف و عرفان : اسفار اربعه سلوک ؛ سلسله علما و عرفا ؛ ظهور تصوف در عالم اسلام ؛ مبدا تصوف ؛ وجه تسمیه کلمه صوفی ؛ سیر تصوف در عالم اسلام ؛ اخبار مدح و ذم تصوف ؛ نص صریح و اثر صحیح ؛ تصوف در ایران ؛ عرفان و تصوف ؛ علم تصوف و اصطلاحات صوفیه ؛ تفاوت احوال اولیاء دین ؛ القاب طریقتی ؛ سلاسل مشهور صوفیه ؛ سلسله معروفیه ؛ سلسله عرفا پس از شیخ جنید بغدادی ؛ شاه نعمت الله ولی ؛ جناب سلطانعلیشاه ؛ جناب نورعلیشاه گنابادی ؛ جناب صالحعلیشاه
- شرح احوال : تولد ؛ مقدمات تحصیلات در بیدخت گناباد ؛ وادی توبه و طلب ؛ عزیمت به اصفهان برای تکمیل تحصیلات ؛ سفر به تهران و تحصیلات دانشگاهی ؛ بازگشت به بیدخت ؛ سفر به عتبات عالیات و ممالک عربی ؛ اخذ اجازه اقامه جماعت و دستگیری ؛ سفر حج و ممالک عربی ؛ مسافرت به ژنو ؛ رحلت حضرت آقای صالحعلیشاه ؛ فرمان جانشینی حضرت آقای رضاعلیشاه ؛ ازدواج و فرزندان ؛ سکونت در تهران ؛ سال های آخر حیات ؛ اخبار به رحلت ؛ من خود به چشم خویشتن دیدم که جانم می رود
- احوال و اخلاق : مقدمه ؛ مقام رضا ؛ مکارم اخلاق ؛ نکته دانی و ذوق ادبی ؛ علاقه به مشاهده طبیعت ؛ علاقه به طب سنتی ؛ خدمت به خلق الله ؛ آثار خیریه عام المنفعه ؛ مکاتبات ؛ زیارت مزار اولیاء دین ؛ انعقاد مجالس جشن و سوگواری دینی ؛ اصلاح مجالس وعظ و تذکر ؛ سخنرانی در منابر و مجالس فقری ؛ تعلیم و تربیت دینی
- عقاید و آراء : دعوت به اتحاد ؛ اتحاد ادیان الهی ؛ اتحاد مسلمین ؛ شیعه و سنی ؛ تجلیل از علما ؛ عرفان و سیاست ؛ اعلامیه حقوق بشر ؛ اسلام و ایران ؛ عید نوروز ؛ تاریخ شاهنشاهی ؛ تعلیم زبان عربی و زبان خارجی
- آثار علمی و سخنرانی ها : تفاسیر و شرح ادعیه ؛ تذکره های عرفانی ؛ آثار مذهبی و کلامی ؛ آثار فلسفی و علمی ؛ سفرنامه ها ، تاریخ و جغرافیا ؛ جنگ ها ؛ مقالات و سخنرانی ها
- آثار خیریه
- اسفار : مقدمه درباره سفر ؛ سفر به عتبات عالیات و ممالک عربی ؛ سفر حج و ممالک عربی ؛ سفر به افغانستان و پاکستان ؛ سفر به ژنو ؛ سفر به هند
- کلمات قصار و سروده ها
- مکاتیب : مقدمه ؛ قسمت اول ؛ قسمت دوم
- خاتمه : چهل سحر

بخش دوم :
- مشایخ و ماذونین : اجازات شفاهی ؛ اجازات کتبی ؛ شرح حال مشایخ
- مقالات و خاطرات : خلف صالح ؛ سیر آفاق و انفس ؛ خاطرات
- اشعار :‌ مراثی ؛ ماده تاریخ

ضمیمه :
شرح حال حضرت آقای محبوبعلیشاه

این کتاب برای اولین بار در دومین سالگرد رحلت حضرت آقای رضاعلیشاه ( ۱۳۷۳ ش ) به شکل یادنامه ای با حدود ۸۹۰ صفحه منتشر شد . در چاپ دوم کتاب ( ۱۳۷۷ ش ) که پس از رحلت مولف محترم منتشر شده است ضمیمه ای ۳۳ صفحه ای در شرح احوال مولف کتاب حضرت آقای محبوبعلیشاه بدان افزوده شده و با مجموعه نمایه ها و پاورقی های مفصل منتشر شد . این کتاب برای سومین بار در سال گذشته تجدید چاپ شده است .