معرفی منابع : رساله رفع شبهات

رساله رفع شبهات تالیف حضرت آقای حاج سلطانحسین تابنده گنابادی رضاعلیشاه ( ۱۲۹۳ - ۱۳۷۱ ش ) قطب سلسله نعمت اللهی سلطانعلیشاهی گنابادی است . این کتاب به دلیل اینکه به پاره ای ایرادات رایج به تصوف و سلسله پاسخ داده است از جمله کتاب هایی است که همواره خواندن آن برای تحقیق اولیه درباره این سلسله توصیه شده است .
مولف محترم درباره تالیف کتاب در مقدمه چاپ دوم ( ۱۳۴۸ ش ) چنین آورده اند : « ... چند سال قبل ، بعضی آقایان در زمان پدر بزرگوار روحانی و جسمانی حضرت آقای صالحعلیشاه ـ قد سره العزیز ـ سوالاتی که برخی به عنوان سوال و بعضی به قصد اعتراض بود از فقیر درباره بعض معتقدات و اعمال فقرای سلسله جلیله نعمت اللهیه نموده و فقیر برحسب اجازه آن بزرگوار جواب آنها را نوشته و برای اینکه مورد استفاده سایرین نیز که گاهی در صدد درک حقایق هستند واقع گردد ، آنها را مجموعه ای قرار داده و به نام رفع شبهات موسوم نمودم ... البته این جواب ها برای کسانی است که امر بر آنان مشتبه شده و در صدد رفع آن باشند ، ولی کسانی که ایرادات و اعتراضات آنان صرفا ناشی از غرض و عداوت است هرچه هم جواب گفته شود و استدلال برای رفع ایراد آنان بشود تاثیری ندارد ، ولو اسمعهم لتولوا . ( سوره انفال ، آیه ۲۳ : « ... و اگر هم آنها را شنوا ساخته بود باز هم روی برمی گرداندند . » )

فهرست مطالبی که در این کتاب به آنها پرداخته شده به شرح زیر است :
۱. موضوع و معنی بدعت .
۲. راجع به مهدی و مهدویت .
۳. نیابت خاصه و عامه .
۴. موضوع بیعت .
۵. راجع به غسل اسلام پرسش شده .
۶. موضوع تمثل صورت امام .
۷. درباره صحت استعمال عشق نسبت به مقام مقدس الوهیت .
۸. راجع به پیدایش تصوف و منشا آن .
۹. عقایت خلافی که به بعض بزرگان تصوف نسبت داده شده .
۱۰. بعضی امور ناشایست و خلاف شرع به بعض عرفا نسبت داده شده .
۱۱. اخباری که در ذم تصوف از معصومین (ع) روایت شده .
۱۲. عقیده عرفا درباره رویت حق تعالی چیست ؟
۱۳. درباره جبر و تفویض چه عقیده دارند ؟
۱۴. نظریه عرفا درباره معاد چیست ؟
۱۵. درباره معراج و کیفیت آن سوال شده است .
۱۶. نظریه سلسله نعمت اللهیه نسبت به علمای اعلام چیست ؟
۱۷. رویه عملی سلسله نعمت اللهیه چیست ؟
۱۸. « اذا عرفت فاعمل ما شئت » به چه معنی است ؟
۱۹. موضوع عشر ارباح مکاسب چیست ؟
۲۰. درباره مصافحه سوال شده .
۲۱. عرفا درباره طهارت یا نجاست اهل کتاب چه نظر دارند ؟
۲۲. راجع به ارتداد و نظریه عرفا در آن باره سوال شده است .
۲۳. نظریه سلسله گنابادی راجع به کشیدن تریاک چیست ؟
۲۴. علت عدم دخالت فقرا در سیاست چیست ؟
۲۵. درباره سماع و غنا سوال شده است .
۲۶. درباره شارب و گذاشتن و یا زدن آن پرسش شده است .
۲۷. موضوع ارباح نقود و غلات ( ربا ) سوال شده .
۲۸. درباره استعمال ظروف طلا و نقره سوال نموده اند .
خاتمه
مکتوب مولانا محمد باقر مجلسی

در بخش خاتمه کتاب که تاریخ هشتم تیرماه ۱۳۳۷ را دارد آمده است : « ... ضمنا خدمت بعض آقایان علمای اعلام که شاید بعض مغرضین حضورشان القای شبهه نموده باشند عرض نمایند . هرچند معظم لهم تا طبق دستور شریعت مطهره و منطوق آیه شریفه : « ان جائکم فاسق بنبا فتبینوا » ( سوره حجرات ، آیه ۶ ) تا تحقیق در امری ننمایند و دقت کامل نکنند ، به گفته های مغرضانه دیگران ترتیب اثر نمی دهند و از اتهامات بیجا و نسبت های ناروا که طبق شرع مطهر همانطور که مفصلا مذکور شده به هیچ فرد مسلمی تا محقق نشود جائز نیست داده شود ، بلکه بعض آنها تا مطابق شرائط نباشد قذف محسوب و گاه می شود که گوینده آن مستوجب حد یا تعزیر گردد و از عدالت خارج است جلوگیری و نهی می فرمایند ، چون آنها حافظ احکام و نوامیس مقدسه شریعت می باشند و عموم آیه شریفه : « و لا تقولوا لمن القی الیکم السلام لست مومنا تبتغون عرض الحیوه الدنیا » ( سوره نساء ،‌ آیه ۹۴ : « و به آن کس که بر شما سلام گوید ، مگویید مومن نیستی . شما برخورداری از زندگی دنیا را می جویید . » ) را بکار می بندند . و به همه افراد شیعه و پیروان نیز دستور می دهند و راضی نیستند که نام دیانت و مذهب ملعبه یک عده مغرض واقع شود که روی غرض شخصی به جمعی اتهاماتی وارد و تفسیق و تکفیر کنند . مخصوصا در این دوره که ایجاد اختلاف بین مسلمین بسیار مضر و باعث لطمه به جامعه اسلامیت است و آقایان مراجع تقلید که بصیر به اوضاع هستند و به حفظ وحدت اسلامی اهمیت کامل می دهند ، به هیچ وجه با این اختلافات موافق نیستند و از آنها جلوگیری می کنند . ولی مع ذالک برای رفع و جلوگیری از القای شبهه مغرضین نزد معظم لهم در صورت لزوم ، مطالب مندرجه را به عرضشان برسانند و در صورتی که علمای اعلام مقتضی بدانند و موافقت فرمایند به طرفین دستور معاشرت و مجالست دهند که اگر شبهاتی هم هست در معاشرت طبق رویه ائمه معصومین ـ علیهم السلام ـ و به مفاد : « و جادلهم بالتی هی احسن » ( سوره نحل ، آیه ۱۲۵ : « و با بهترین شیوه با آنها مجادله کن . » ) از طرفین رفع نمایند و با این رویه هدایت گمراهان نیز می شود و سوء تفاهم و شبهه از طرفین زودتر مرتفع می گردد . »

این کتاب در زمان حیات مولف محترم تا چاپ چهارم ( ۱۳۶۴ ش ) چند بار ویرایش و کاملتر شد . چاپ پنجم این کتاب توسط انتشارات حقیقت در سال ۱۳۷۷ شمسی منتشر شده است .

فهرست مقالات