سلسله نعمت اللهی سلطانعلیشاهی گنابادی: معرفی منابع : رهبران طریقت و عرفان / سلطانی گنابادی ، محمد باقر ، ۱۲۷۶

رهبران طریقت و عرفان تالیف حاج میرزا محمد باقر سلطانی گنابادی ، خلاصه ای از زندگی بزرگان سلسله نعمت اللهی سلطانعلیشاهی از پیامبر اکرم (ص) تا جناب آقای سلطانحسین تابنده رضاعلیشاه (قدس) است . مولف برای تدوین این کتاب با زحمت زیاد به گردآوری شرح حال برخی از اقطاب که کمتر شهرت دارند نیز همت گمارده و از منابع متعددی (۱) استفاده نموده است .
جناب آقای رضاعلیشاه در مقدمه چاپ سوم کتاب آورده اند : « اخیرا عم معظم محترم جناب حاج میرزا محمد باقر سلطانی که امروز یگانه فرزند ذکور جناب ملا سلطانمحمد سلطانعلیشاه طاب ثراه ... می باشند ، ... حالات پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و دوازده نفر جانشین آن بزرگوار علیهم السلام و اقطاب سلسله علیه نعمت اللهیه قدس سرهم را بطور اختصار با طرز جالب و جامعی تالیف فرموده و آن را رهبران طریقت و عرفان نام گذارده اند . این تالیف با آنکه خیلی به اختصار است ولی نکات جالب و مطالب با ارزشی دارد که خواندن آن برای کسانی که بخواهند بر حالات بزرگان وقوف یابند خیلی مفید است . » همچنین در مقدمه چاپ سوم آورده اند : « کتاب رهبران طریقت و عرفان ... در نوع خود کم نظیر و شاید بی نظیر باشد ... »
در مقدمه نگارنده درباره تالیف کتاب آمده است : « مدتها بود روزهای جمعه که خطیب در بقعه پدر بزرگوارم حضرت سلطانعلیشاه قدس سره خطبه معمول را می خواند ، چون به ذکر نام اقطاب سلسله علیه شاه نعمت اللهی می رسید ، به خاطرم می گذشت که عده زیادی از فقرا و برادران ایمانی از شرح حال و مجاری احوال اکثر این بزرگوران بی اطلاع اند ، و از زحمات و ریاضاتی که در راه وصول به درجه ایقان و ذروه کمال ایمان کشیده اند و خدماتی که در نشر و بسط عرفان و هدایت طالبان انجام داده اند آگاهی ندارند ... بحمد الله موفق به تنظیم این اوراق که حاوی مجملی از حالات حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه اطهار سلام الله علیهم و شمه ای از مجاری احوال اقطاب سلسله علیه است گردیدم . »
این کتاب از منابعی است که برای مطالعه به محققین و کسانی که طالب ورود به راه تصوف و عرفان هستند توصیه می شود .

شرح حال مولف
مرحوم حاج میرزا محمد باقر سلطانی فرزند جناب حاج ملا سلطانمحمد سلطانعلیشاه است . ایشان در بیدخت گناباد متولد شدند . در سن ۱۲ سالگی پدر ایشان شهید شدند و تحت حضانت و تربیت برادر بزرگوار خود جناب نورعلیشاه قرار گرفتند . تحصیلات متداوله را در بیدخت و اصفهان تکمیل کردند . علاقه و اشتیاق تامی به مطالعه کتب بزرگان و عرفا داشت و از تاریخ زندگانی بزرگان و حالات و اخلاق و صفات آنان اطلاع کامل یافتند . ضمنا به زیارت بیت الله الحرام و روضه نبوی و قبور مقدسه ائمه اربعه بقیع (ع) و مشاهد متبرکه ائمه اطهار (ع) در عراق موفق گردیده و علاقه خاصی به زیارت حضرت ثامن الائمه (ع) داشتند .
مولف این کتاب در دوران حیات خود روزها به رسیدگی امور کشاورزی و کارهای زندگی و مطالعه کتب مشغول و در ثلث آخر شب به عبادت تهجد و اشتغال داشت و در اثر اخلاق پسندیده و حسن سلوک و رفتار نیکو ، مورد توجه و علاقه کامل عموم اهالی [ بیدخت ] و احترام و تجلیل خاص و عام بود . در انجام وظایف دینی و مذهبی و طریقتی ساعی و جدی بوده و حتی مستحبات را ترک نمی نمود .
از ایشان آثار مفیدی برجا مانده که از جمله آنها است : رهبران طریقت و عرفان ، گنجینه گهر ، مشتمل بر کلمات قصار پیامبر اکرم (ص) و ائمه طاهرین (ع) و بزرگان دین و عرفان ، انتقام بت پرستی از اسلام ، که فساد دستگاه بنی امیه را تشریح می نماید .

پاورقی
(۱) فهرست منابع این کتاب که شامل ۳۴ عنوان کتاب فارسی و عربی است و مشتمل بر کتب منتشر شده در کشورهای عربی و هند نیز می باشد ، در ابتدای کتاب مندرج است .

منبع : رهبران طریقت و عرفان / نگارش محمد باقر سلطانی گنابادی .-- تهران : حقیقت ، ۱۳۷۹ / مقدمه های کتاب